کاخ چهلستون قزوین

•  فرصت دیدن بنایی که شاهان صفوی در آن اقامت داشتند و از آنجا کشور بزرگ ایران را اداره می کردند چیزی نیست که به این راحتی به دست بیاید. 
•  کاخ چهلستون به مانند برخی ساختمان های تاریخی دیگر در ایران، تکه ای از هنر و تاریخ ایران را در خود جای داده است.
•  کاخ چهلستون قزوین میزبان مجموعه ای نفیس از خوشنویسی های خطاطان بزرگ ایران است. 
• در کنار بازدید از بنایی تاریخی، می توانید از فضای دل انگیز محوطه و باغ این عمارت که باغ سعادت نام دارد لذت ببرید.

آشنایی با کاخ چهلستون قزوین | یادگار مبارک دوران صفوی

هنگامی که نام کاخ چهلستون به میان می آید، فکرها به سمت کاخ چهلستون اصفهان می رود. شاید کمتر کسی بداند که کاخ چهلستون دیگری نیز در قزوین وجود دارد که بنا به دستور شاه تهماسب، دومین پادشاه سلسله صفویه، بنا شد. این کاخ که در قلب بخش تاریخی شهر قزوین و در میان باغی مربع شکل به نام باغ سعادت قرار دارد، به عمارت کلاه فرنگی نیز مشهور است. کاخ چهلستون در زمانه ای که قزوین پایتخت ایران بوده، عمارت شاهی شاه تهماسب صفوی، پادشاه وقت به شمار می رفته است.

هر چند اکثر نقل قول های تاریخی بیان می کنند که این بنا و باغ به دستور شاه تهماسب صفوی ساخته شده؛ اما در برخی منابع آمده که این بنا در زمان شاه عباس کبیر احداث یا اینکه به شکل امروزی خود درآمده است. نقل شده کاخ هشت بهشت اصفهان با الهام از این بنا ساخته شده است. 

امروزه کاخ چهلستون به موزه خوشنویسی تبدیل شده و آثار برخی از خوشنویسان و خطاطان هنرمند و به نام ایرانی مانند مالک دیلمی، میرعماد قزوینی، درویش عبدالمجید، محمد حسین عماد کتاب؛ به همراه آثار و اشیایی تاریخی که از کاخ به دست آمده در آن نمایش داده می شود. این عمارت در سال 1334 به شماره 389 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. 

تاریخچه کاخ چهلستون قزوین

در سده نهصد هجری قمری، دو کشور ایران و عثمانی، دو همسایه قدرتمند، به شدت مراقب تحرک های یکدیگرند. عثمانی ها که همواره چشم به خاک ایران داشتند، منتظر فرصت و اشتباهی از سوی ایران هستند تا به این کشور، تاریخ و منابعش حمله کنند و مرزهای خود را گسترش دهند. این دوره ای‌ست که عثمانی ها به کمک شیوه های نوین کشورداری و پادشاهانی قدرتمند، حکومتی برجسته ساخته و نام کشور بزرگ عثمانی را در تمام دنیا بر سر زبان ها انداخته بودند.

در این سوی مرزها، دومین پادشاهِ سلسله تازه تاسیس صفوی، شاه تهماسب، بر تخت نشسته بود. اما این سلسله هنوز چنان که باید و شاید جان نگرفته بود و خطر روز افزون عثمانی ها را به خوبی حس می کرد. از این رو در سال 951 هجری قمری به دلیل تهدیدهای ترکان عثمانی، شاه تهماسب تصمیم گرفت پایتخت را از تبریز به سمت شهرهای داخلی ایران ببرد و در این راه، قزوین مفتخر به نشان پایتختی ایران شد. حال قزوین نیاز به بنایی داشت که در خور پادشاه ایران زمین باشد و شکوه هنر و معماری صفوی را که تازه در حال پا گرفتن بود، به همگان نشان دهد. برای انجام این کار شاه تهماسب زمین های زنگی آباد را از میرزا شرف جهان، از بزرگان شهر قزوین، اری کرد تا عمارت شاهی را در آن بنا کند. او که شاهی هنر دوست بود، معماران فرهیخته کشور را به خدمت گرفت تا بنا به سنت باغ سازی ایرانی، باغی به شکل مربع در این اراضی احداث و عمارت هایی عالی، تالار، ایوان ها و حوض هایی زیبا در آن بنا کنند. عمارت کلاه فرنگی این گونه پدید آمد و نگین فرمانروایی در قزوین شد.

این مجموعه باغ در آن زمان 23 کاخ و 7 سردر ورودی داشت؛ باغی بسیار بزرگ که طول آن از خیابان واقع در سبزه میدان کنونی آغاز می شد و تا حیاط نادری ادامه پیدا می کرد. عرض آن نیز، جلوی اداره پست و تلگراف تا دیوار غربی شعبه بانک ملی را در بر می گرفت. زمان اما همیشه به کام عمارت کلاه فرنگی باقی نماند و گذر روزگار، صحنه حضور درباریان و افراد والا مقام را در این بنا به فراموشی کشاند. تا اینکه در دوره قاجاریه، محمد باقر سعدالسلطنه، فرماندار خوش ذوق قزوین به یاد روزهای باشکوه عمارت کلاه فرنگی، آن را بازسازی کرد و به آن نام چهلستون داد. در این دوران با اضافه شدن قسمت هایی به بنا به ویژه در طبقه دوم شکل ظاهری و باطنی عمارت مقداری تغییر کرد؛ اما متاسفانه بنا در دوره پهلوی تغییر کاربری داد و به عنوان فرمانداری مورد استفاده قرار گرفت. تزیینات کاخ به ویژه نقاشی های منحصربه فرد آن زیر پوششی از گچ پنهان شد. البته در سال 1337 این ساختمان تاریخی در فهرست آثار ملی قرار گرفت و گنجینه های تاریخی و با ارزش قزوین در آن به نمایش عموم درآمد.

بعد از انقلاب اسلامی و طی سال ها این کاخ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت تا اینکه در نهایت عنوان موزه خوشنویسی به آن داده شد. عمارت کلاه فرنگی، کاخ چهلستون قزوین، به همراه سردر عالی قاپو، تنها بناهای باقی مانده از باغ های دوره صفویه در قزوین هستند.

ادامه مطلب رو اصلا از دست نده :)